Nieuws

Molen Biervliet juli 6, 2021

Rothuizen Erfgoed heeft onlangs opdracht gekregen voor het uitvoeren van een bouwhistorisch onderzoek en het opstellen van een uitgebreid restauratieplan voor molen De Harmonie in Biervliet. De molen is al geruime tijd in een slechte conditie en een aantal jaren geleden buiten bedrijf gesteld. Onlangs zijn de wieken al van de molen afgehaald. De opdrachtgever, Stichting tot Behoud Molen De Harmonie, heeft zich ten doel gesteld om de molen in oude luister te restaureren en vervolgens op een toekomstbestendige manier te exploiteren. Hierbij zal educatie een van de belangrijkste pijlers zijn.

Bouwhistorie

In meerdere opzichten kent de molen een interessante (bouw)geschiedenis. Naast korenmolen was de molen ooit ook in gebruik om olie te slaan uit koolzaad. Daarnaast is de molen in 1841 gebouwd als stellingmolen en later getransformeerd tot bergmolen. Verder heeft men bij de bouw gebruik gemaakt van diverse onderdelen uit een standerdmolen, de voorganger van de huidige molen (over circulair bouwen gesproken!). Bij ingrepen in de tweede helft van de 20e eeuw zijn er ingrepen uitgevoerd aan de maalinrichting en het wiekenkruis van de molen.

Bijzonder is de historische sfeer in de molen, alsof de molenaar gisteren is weg gelopen. Naast de vaste maalinrichting, is ook nog veel van de losse inventaris overgebleven zoals meelscheppen, weegschalen en scherphamers. Zelfs de overall van de molenaar hangt er nog. De “ziel” in de molen zal bij de restauratie zo goed mogelijk bewaard blijven

Het in kaart brengen van de bouwhistorie vraagt om het nodige speurwerk in het archief en het vinden van de bouwsporen in de molen. De onderzoeksresultaten zullen zorgvuldig worden gedocumenteerd en worden gebruikt als basis voor de historische waardering. Deze zorgt vervolgens weer voor de uitgangspunten van het restauratieplan.

Bouwtechniek

Bij een restauratie in de tweede helft van de 20e eeuw, is de gemetselde molenromp geheel opnieuw gevoegd. De dichte en (te) harde voegmortel  die toen is gebruikt, heeft geleid tot veel schade aan de bakstenen. Tevens zijn er door vochtophoping, holle plekken in het muurwerk ontstaan die zorgen voor een constructieve verzwakking. De vochthuishouding in de molen is verstoord waardoor een groot deel van de vloerbalken zijn ingerot ter plaatse van de oplegging. Alle schade aan de molenromp is door Rothuizen in kaart gebracht door een uitvoerige inspectie aan binnen- en buitenzijde. Voor de buitenzijde is er gebruik gemaakt van een hoogwerker. Verder is al het houtwerk van de kap incl. de bekledingen uitvoering onderzocht. Daarnaast wordt ook het gehele werktuigbouwkundige deel (‘het gaande werk’) van de molen nagekeken, zoals de assen met lageringen, het kruiwerk, alle houten wielen en de molenstenen.

Het proces

Door Rothuizen Erfgoed zal het complete restauratieplan worden opgesteld. Naast het rapport van het bouwhistorisch onderzoek, bestaat het plan uit een uitgebreid bestek met de nodige tekeningen en een begroting. Verder is de restauratievisie een belangrijk onderdeel van het plan. In dit document worden de uitgangspunten en keuzes gemotiveerd.

Met behulp van het restauratieplan kan de molenstichting op korte termijn subsidies en donaties gaan werven. Het ligt in de bedoeling om in het voorjaar van 2022 een aanvraag te doen bij de Provincie Zeeland. Rothuizen Erfgoed steunt de stichting bij het doen van de subsidieaanvragen en het verzorgen van de omgevingsvergunning. Zodra er voldoende financiële middelen zijn, zal het verdere restauratieproces vormgegeven worden.