Duurzaamheid

De rol van een architect bij circulair bouwen februari 14, 2018

Taco Tuinhof
Architect

Veel mensen denken dat Circulair Bouwen hetzelfde is als bouwen met gerecyclede materialen, maar dat is een misvatting. Recycling; een term die haar oorsprong in de jaren ’80 vond, maar ook tegenwoordig nog veel gebruikt wordt is het herbruikbaar maken van grondstoffen en materialen onder toevoeging van veel energie. De essentie bij Circulair Bouwen is het mogelijk maken materialen en grondstoffen direct te hergebruiken zónder energieverlies. En dat blijft volgens Taco Tuinhof – Architect/Partner bij Rothuizen – het essentiële verschil.

 

Tekort aan grondstoffen

“In onze wereld verbruikt de mensheid veel meer aan grondstoffen en energie dan onze aardbol aankan”, aldus Taco. “In combinatie met een snelgroeiende wereldbevolking en groeiende welvaart zal deze situatie onhoudbaar worden en leiden tot onder meer stagnatie en klimaatverandering.” Dat het zo dus niet langer kan doorgaan, is volgens Taco dan ook een gegeven. Hij vervolgt: “Waar we naartoe moeten is een situatie waarin gebruik en toevoeging van energie in balans komt. Dat vraagt om een circulaire benadering, waarbij we materialen moeten blijven hergebruiken zonder kwaliteitsverlies. Wanneer de kwaliteit van een bestaand product namelijk niet meer voldoende wordt geacht, wordt het alsnog weggegooid en moet het weer opnieuw geproduceerd worden.”

 

Circulair bouwen; wat betekent dit nu?

“In het huidige systeem worden grondstoffen gedolven, verwerkt tot producten en deze worden vervolgens aan het einde van de levensduur vernietigd. Dit systeem bestaat al sinds de industriële revolutie en heeft als onderliggend fundament de notie dat er altijd voldoende grondstoffen aanwezig zijn en dat ons ecologisch systeem in staat is het afval – zowel naar lucht, water als land – te absorberen” (bron: Waarom de circulaire economie geen oude wijn in nieuwe zakken is). “Nu is de vraag wat we als architecten kunnen doen om ons steentje bij te dragen aan de totstandkoming van een circulaire economie door middel van Circulair Bouwen”, vervolgt Taco. “Voor Circulair Bouwen betekent dit concreet dat we toe moeten naar een combinatie van hergebruik van materialen en tegelijkertijd ook geen materialen gebruiken die milieuschade opleveren. Denk hierbij aan minerale isolatie, lijmen en kitten. Materialen kunnen in tweede instantie bewerkt worden voor aangepaste doeleinden en uiteindelijk pas teruggebracht worden naar primaire grondstoffen zodat deze vervolgens op een hernieuwde wijze gebruikt kunnen worden.”

“Mensen denken altijd in geld en uren. Eigenlijk zouden we eens moeten kijken naar de milieu-impact." - Partner/ Architect Taco Tuinhof

Proces

“Dit vraagt ook om een andere projectbenadering”, licht Taco toe. “Namelijk in de beginfase moet al nagedacht worden over materialen en bouwelementen. Materialen en bouwelementen die direct herbruikbaar zijn, behouden de meeste waarde. In de toekomst moet de informatie over de toegepaste materialen, maar ook over de manier waarop ze zijn toegepast worden vastgelegd zodat voor een toekomstig project direct inzichtelijk is welk materiaal gebruikt kan worden voor een volgende bestemming. Mijns inziens is het efficiënt kunnen ‘delven’ van deze producten een van de belangrijkste opgaven waar architecten en bouwers vandaag de dag voor staan. Modulair ontwerpen, het scheiden van casco en inbouw, het vermijden van lijmen en kitten en het goed documenteren van de toegepaste producten en hoe ze zijn samengesteld  zijn een basis voor het behoud van waarde.”

Taco krijgt vaak de opmerking dat projecten op een circulaire manier aanvliegen vast veel meer geld kost. Maar dat vind hij geen eerlijke vergelijking. “Mensen denken altijd in geld en uren. Eigenlijk zouden we eens moeten kijken naar de milieu-impact. Je kunt bestaande materialen hergebruiken, of je moet weer nieuwe bomen planten, verzagen en gereed maken voor gebruik. Het is gewoon geen eerlijke vergelijking. Milieu-impact zou eigenlijk altijd meegewogen moeten worden in de besluitvorming.”