Aansluiten bij de toekomst: de klimaatstraat oktober 23, 2018
Adviseur ruimtelijke ontwikkeling
Steden en dorpen zullen moeten verduurzamen, met name op het gebied van klimaatverandering en energietransitie. Een dergelijk omslagpunt – want daarvan is sprake – vraagt om een uitgesproken visie op dit thema. Diverse partijen moeten overtuigd en geënthousiasmeerd worden over de benodigde aanpassingen en tegelijkertijd moet de omgeving leefbaar en veilig blijven én er aantrekkelijk uitzien. Bij dergelijke vragen moeten belangen van gemeente, bewoners, provincie, en diverse organisaties samenkomen. Een complex vraagstuk, binnen een politiek en financieel complex speelveld.
Rothuizen wordt op dit moment uitgedaagd tot een dergelijk vraagstuk. Zij is namelijk onderdeel van het initiatief om een klimaatstraat in Nieuwdorp te ontwikkelen (gemeente Borsele, Zeeland). Dit initiatief moet een beweging op gang brengen in zuidwest Nederland.
Samenwerking met bewoners
Ernst-Jan Pals werkt vanuit Rothuizen als adviseur ruimtelijke ontwikkeling aan dit project. Hij is bezig aan het opstellen van een masterplan waarin een volledige visie op het dorp uiteen wordt gezet. Volgens Ernst-Jan was het de eerste uitdaging om de bewoners mee te krijgen. “Wanneer de gemeente een ingrijpende verandering voorstaat, is het van groot belang de bewoners enthousiast mee te krijgen. Zij zijn de ware ambassadeurs en noodzakelijk bij de uitvoeringsfase. Zonder bewoners geen dorp.” Daarom is een bijeenkomst georganiseerd waarbij input, wensen en inzichten zijn opgehaald. Volgens Ernst-Jan is dat een mooi aspect van een dergelijk project: “We werken echt samen met de bewoners, nemen hun inzichten mee en zien het enthousiasme groeien.”
Klimaatadaptatie
Een dorp verduurzamen gaat verder dan het isoleren van gebouwen en huizen. In Nieuwdorp wordt eerst gestart met een klimaatstraat. “Hiermee laten we zien welke aanpassingen noodzakelijk zijn om het dorp te wapenen tegen de effecten van de klimaatverandering en aansluiting te vinden bij de veranderende natuurlijke systemen. Denk alleen al aan de grote oppervlakten die betegeld worden. Voor een efficiënt onderhoud heeft dit wellicht voordelen, maar we hebben ook te maken met steeds hevigere regenbuien. De stijgende hoeveelheid water moet op natuurlijke wijze afgevoerd kunnen worden en grote betegelde oppervlakten maken dit lastig. Door deze wateropgave te verbinden met een groene ambitie, gaat verbetering van de leefomgeving samen met het oplossen van zo’n klimaatvraagstuk.”
Circulaire verbouwingen
Ernst-Jan is van mening dat ook circulair bouwen een belangrijk onderdeel moet worden van het masterplan. “In het dorp is een aantal panden en woningen rijp voor de sloop. Het is dan zaak om deze gebouwen te demonteren en de nog bruikbare onderdelen op te slaan. Bij toekomstige verbouwingen en nieuwbouwinitiatieven, kunnen deze materialen gebruikt worden. Stel je voor dat over 20 jaar ieder huis in de klimaatstraat beschikt over een soort ‘materialen-paspoort’ dat ook weer is terug te vinden in een database. Dat maakt het vervolgens voor architecten weer eenvoudiger om deze database als leidraad te gebruiken voor nieuwe ontwerpen in de toekomst.”
Realisering van klimaatstraat
De eerste plannen en ideeën zijn door diverse stakeholders erg positief ontvangen. Momenteel wordt nog gewerkt aan een dorpsvisie (onderdeel van het masterplan), die naar verwachting eind dit jaar wordt opgeleverd. Hierin staat ook een programma opgenomen voor het creëren van bewustwording bij dorpsbewoners rondom het thema klimaatadaptatie. Een eerste subsidie in het kader van het Stimuleringsprogramma Ruimtelijke Adaptatie is inmiddels toegekend aan de klimaatstraat Nieuwdorp.