Verbetering openbare ruimte Djenné, Mali Djenné, Mali

Het historische stadscentrum van Djenné is gelegen in de Mopti-regio in Mali en staat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. De stad, met de Grote Moskee als belangrijkste blikvanger, kampt al jaren met een groot afvalprobleem en jaarlijkse overlast van de grote hoeveelheden regen die in een zeer korte periode vallen. Door klimaatverandering duurt de periode van droogte langer en zijn de regenperiodes de laatste jaren steeds korter en heviger geworden.

Pierre Maas, architect en partner bij Rothuizen, heeft sinds zijn promotie-onderzoek in Djenné voor deze stad altijd een bijzonder plekje in zijn hart. In 2016 werd Rothuizen samen met Royal Haskoning door de Aga Khan Trust for Culture gevraagd om een voorstel te maken om de problematiek van regenwater en afval tegen te gaan. Het voorstel richt zich op de zuidelijke rivieroever en het centrale marktplein voor de Grote Moskee.

We zijn ter plekke gaan kijken en hebben daar uitgebreide gesprekken gevoerd met de lokale bevolking en bestuurders. Vanuit zijn ervaring in Afrika, wist Pierre als geen ander, dat de kleine stedenbouwkundige en infrastructurele ingrepen minimaal zouden moeten zijn en moesten passen binnen de cultuur. Op de maandagmarkt komen van heinde en ver boeren en handelaren naar de stad om hun producten te verkopen. De markt met al zijn gebruiken en ongeschreven regels moet kunnen plaatsvinden, de toeleveringswegen moeten begaanbaar zijn en de nieuwe inrichtingselementen moeten omarmd worden door de mensen.

Marktplein
Het centrale plein wordt voornamelijk gebruikt voor de markt. Het zware verkeer dat daarmee gemoeid is zorgde er in het verleden voor dat de bodem het zwaar te verduren had. Het plein wordt verhard met een geïntegreerde oplossing voor de afvoer van de regen. Rondom bakenen inrichtingselementen het plein af. Deze kunnen worden gebruikt tijdens de markt, bieden ruimte aan de enkele bomen die er staan en weren het autoverkeer van het plein. Voor de voertuigen van de marktkooplui is een zone aangewezen waar deze kunnen staan om het plein vrij te houden van zwaar verkeer.

Specificaties

Plaasts Djenné, Mali
Opdrachtgever Aga Khan Trust for Culture
Ontwerp 2016
Realisatie 2017
Functie Openbare ruimte
Team Pierre Maas, Kevin van der Weijden

Hemelwaterafvoer
Voor de huidige open sleuven die dienen voor de hemelwaterafvoer is voorgesteld om deze in afgedekte vorm te vernieuwen. Daarvoor is een bijzonder detail ontworpen dat ter plekke kan worden gemaakt en uitgevoerd met de materialen die voorhanden zijn. Hierdoor wordt voorkomen dat zwerfafval de riolering verstopt en worden de straten niet meer doorkruist door soms zeer grote open riolen waar provisorisch bruggetjes over heen zijn gemaakt. De hemelwaterafvoer mondt uit in nieuwe bassins die geïntegreerd zijn in de oeverbescherming en monden vervolgens uit de rivier.

Rivieroever
Langs de door afval overwoekerde rivieroever komt een getrapte waterkering om de kwetsbare oever te beschermen tegen erosie. Door de tribunevorm is de rivier, die door de lokale bevolking intensief wordt gebruikt in het dagelijkse leven, over de volledige lengte van de oever bereikbaar. De verharde kade vormt tevens een duidelijke afbakening om illegale bebouwing langs de rivieroever te beperken. Aan het begin en einde van deze zone zijn twee afvalinzamelpunten gerealiseerd waarbij door een sociaal project de bewoners van de stad worden gestimuleerd om hun afval daar naar toe te brengen en niet zoals voorheen in en langs de rivier te dumpen. Aan de westzijde van de oever komt een plein dat wordt verhard met lokale natuurlijke materialen.

De uitvoering van het gehele project wordt door de lokale bevolking gerealiseerd en gecoördineerd met steun van de Aga Khan Trust for Culture.